بوطیقا و زمان؛ درباره‌ی سازمان‌دهی بیت در شعر فارسی
امیرحسین نیکزاد؛ جستار حاضر منطقِ زمانیِ تولیدِ «بیت» در سنتِ شعر فارسی را موضوع خود قرار داده‌است. بیانِ بوطیقایی مسئله چنین است: بیت از کدام سمت نوشته می‌شود؟ در دو فصلِ نخست با مراجعه به هستی‌شناسیِ لوکاچِ متأخر و روان‌شناسیِ تکوینیِ ویگوتسکی مقولاتِ لازم برای مواجهه با مسئله تمهید می‌شود. فصل‌های بعدی پس از پرداختن به زمان‌مندی‌های تولیدِ بیت در سنتِ شعر فارسی، به بازتفسیر پاری مسائل در سنت شعرِ قدیمِ فارسی می‌پردازد. هم‌چنین این تفسیر امکان آن را فراهم می‌آورد تا نگاهی دوباره به معنای تاریخی و بوطیقاییِ انقلابِ نیمایی در شعر فارسی بیفکنیم.
اما بازتفسیرِ مسئله‌ی «بیت» به‌منزله‌ی سلولِ زایای روابط بوطیقایی در شعر قدیم فارسی ضرورتِ بازتفسیر مسائلی را بیرون از بوطیقا نیز پیش می‌کشد. پس همان‌قدر که به مضامینی هم‌چون «عروض»، «قافیه»، «بدیع» و مناسباتِ «مدح و صله» پرداخته می‌شود، موضوعاتی چون «تاریخ»، «انقلاب»، «سوژه» و «زبان» نیز پا به صحنه می‌گذارند. عمده‌ی آن‌چه هست اشاره‌وار است؛ با این حال آن بازی‌گرِ اصلی که انگشت تمام بازی‌گران در نهایت اشاره به نقش‌آفرینیِ او دارد مقوله‌ی «کار» است. مقوله‌ای که انسان را تا جای‌گاهِ هستیِ مادیِ اجتماعی بالا می‌کشد: «کارِ» انضمامی انسانی به‌منزله‌ی میانجیِ سوخت‌وسازِ انسان با طبیعت و میانجیِ رابطه‌ی انسان با انسان.
