تاریخ حافظه اضافی انسان است
۱۳۹۹-۰۱-۲۹
گفتگوی فیصل دراج و عبدالرحمن منیف، ترجمه رحیم فروغی؛ «چیزی که رمان باید آن را بسازد، زندگی گسترده و متنوعی است که هیچ قید و مرزبندی را نپذیرد. به همین دلیل تمایل ندارم نام رمان سیاسی بر رمان‌هایی که نوشته‌ام بگذارم، برای اینکه چنین تقلیل و توصیفی آن‌ها را از روحشان تهی می‌کند و به بازیچه تبدیلشان می‌کند. درست است که در بعضی از رمان‌ها لحن و دل‌مشغولی‌های سیاسی وجود دارد، اما این تنها اتاقی است از خانه‌ای بزرگ، اتاق‌های دیگری هم هست که زندگی را با تمام آنچه از احساسات و عواطف و ناکامی‌ها و رؤیاها در آن است در برمی‌گیرد. درست است که انسان شکست‌خورده تا اندازه زیادی دل‌مشغول رفع اجبار از خود است، و انسان گرسنه دنبال اولین چیزی که می‌گردد نان است، اما ذات این انسان سرشار از تمایلات و رؤیاها است و آرزو می‌کند زندگی بخشنده‌تر باشد.»